زمینه و هدف: پوسیدگی دندان از رایج‌ترین بیماری‌‌‌های عفونی است. در میان باکتری‌‌‌های دهانی استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سوبرینوس به عنوان عوامل اصلی پوسیدگی دندان در نظر گرفته شده‌اند. هدف از این تحقیق تولید آغوز (کلستروم) فوق ایمن حاوی آنتی ‌بادی‌‌‌های اختصاصی ضد باکتری‌‌‌های عامل پوسیدگی دندان در گاو و بررسی اثرات ضد میکروبی آن بر رشد و چسبندگی باکتری‌‌‌های دهانی در شرایط آزمایشگاه بود.

روش بررسی: در این تحقیق آزمایشگاهی، سه گاو باردار با آنتی‌ژن‌‌‌های کشته شده سویه‌‌‌های استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سوبرینوس به تنهایی و استرپتوکوکوس موتانس توام با استرپتوکوکوس سوبرینوس، از طریق عضلانی ایمن شدند. پس از زایمان، کلستروم جمع‌آوری و تغییر مقدار آنتی ‌بادی اختصاصی در سرم وکلستروم با روش آگلوتیناسیون بررسی شد. همچنین اثر ضد میکروبی آن روی رشد و چسبندگی باکتری‌‌‌های دهانی به روش میکروتیترپلیت بررسی شد. اطلاعات به دست آمده توسط آزمون One-Wey ANOVA در نرم‌افزار SPSS تحلیل شد.

یافته‌‌‌ها: در سرم گاوهای ایمن، آنتی ‌بادی‌های ضد باکتری‌های تزریق شده بسته به مورد در رقت های 1000/1 تا 3000/1 و در آب آغوز (whey) در رقت‌های 320/1 تا 1280/1 تشخیص داده شد. آغوز گاوهای ایمن سبب کاهش قدرت اتصال استرپتوکوکوس موتانس و استرپتوکوکوس سوبرینوس به ترتیب در روش اول به میزان 69 و 43 درصد در روش دوم به ترتیب 38 و 18 درصد شد که در روش اول در استرپتوکوکوس موتانس به طور معنی‌دار کاهش اتصال بیشتر از روش دوم است (001/0P<) و همچنین باعث کاهش رشد دو سویه از استرپتوکوکوس موتانس شدند (05/0P<).

نتیجه‌گیری: با توجه به تأثیر ضد باکتریایی کلستروم ایمن شده بر روی دو سویه از مهم‌ترین باکتری‌‌‌های عامل پوسیدگی دندان در شرایط آزمایشگاهی، به نظر می‌رسد این ماده بتواند در پیشگیری و کنترل پوسیدگی دندان مفید باشد.